De voedingshypes van vandaag lijken nieuw, maar de discussie over wat écht gezond is, loopt al bijna een eeuw. Een van de meest indrukwekkende onderzoeken komt van de Amerikaanse tandarts Weston A. Price, die in de jaren ’30 zijn baan in Cleveland verruilde voor een wereldreis. Zijn vraag was simpel: waarom hebben sommige volkeren perfecte tanden en andere niet?

De unieke timing van zijn werk

Price deed zijn onderzoek precies op een kantelpunt in de geschiedenis. In veel gemeenschappen deed industrieel voedsel net zijn intrede: witmeel, suiker, ingeblikte melk en plantaardige oliën. Tegelijkertijd waren er dorpen en stammen die nog volledig leefden van hun traditionele dieet. Dat maakte de vergelijking uniek — en onherhaalbaar.

Bovendien waren er inmiddels camera’s. Daardoor kon Price niet alleen rapporteren, maar ook fotograferen. Zijn boek Nutrition and Physical Degeneration (1939) staat vol beelden die de boodschap onvergetelijk maken: brede gezichten met rechte tanden bij traditionele voeding tegenover smalle kaken, scheve tanden en tandbederf zodra modern voedsel zijn intrede deed.

Twee werelden, zelfde genen

Het verbluffende was dat deze verschillen zichtbaar werden binnen één generatie. In dezelfde regio’s, soms zelfs binnen één gezin, zag je broers en zussen die genetisch identiek waren maar totaal anders ontwikkelden — afhankelijk van hun voeding.

Traditioneel dieet → sterke tanden, brede kaken, geen cariës, vrijwel geen welvaartsziekten.
Modern dieet → smalle gezichten, scheve tanden, tandbederf, en tekenen van degeneratie.

De conclusie was onmiskenbaar: het lag niet aan erfelijkheid, maar aan voeding.

Wat aten deze gemeenschappen?

Hoewel de details per cultuur verschilden, ontdekte Price overal dezelfde rode draad. Traditionele diëten bevatten altijd rijke bronnen van dierlijke voeding:

• Orgaanvlees
• Dierlijke vetten
• Vis en schaaldieren
• Eieren
• Rauwe melk en zuivel

Deze leverden de vetoplosbare vitamines (A, D, K2) en enzymen die cruciaal zijn voor bot- en tandontwikkeling. Daarnaast aten mensen seizoensgebonden planten, groenten, fruit en granen, maar altijd in natuurlijke, onbewerkte vorm.

De les voor vandaag

Wat Price in de jaren ’30 vastlegde, zouden we vandaag niet meer kunnen herhalen. Industriële voeding is inmiddels overal doorgedrongen. Maar juist daarom zijn zijn bevindingen zo waardevol: hij documenteerde de overgang van traditioneel naar modern eten, en de fysieke achteruitgang die daarmee gepaard ging.

Zijn boodschap sluit naadloos aan bij de problemen die we nu zien met geïsoleerde voedingsstoffen en industriële “high protein”-producten. Waar fabrikanten poeders, isolaten en kunstmatige claims promoten, herinnerde Price ons eraan dat gezondheid voortkomt uit volwaardige voeding in context.

Echte voeding is meer dan de optelsom van eiwitten, vetten en koolhydraten. Het is de synergie van voedingsstoffen, enzymen en mineralen zoals de natuur ze samenbrengt — precies wat ons lichaam begrijpt en benut.